مقاله بررسی زراعت ذرت

مقدمه

خشکی، خطری جدی برای تولید موفق ذرت در سراسر جهان محسوب می شود. منابع آب شیرین در جهان محدوده بوده، و با افزایش جمعیت جهان نیاز به استفاده از آب بیشتر می شود و لذا منابع آب به طور فزآینده ای مورد تهدید قرار گرفته و از آنجا که بخش کشاورزی عمده ترین مصرف کننده آب به شمار می رود، هر گونه صرفه جویی در این بخش کمک مؤثری به تولید بهینه محصولات زراعی خواهد کرد. با در نظر گرفتن روند افزایش جمعیت جهان که طبق پیش بینی های سازمان ملل، این جمعیت در سال 2050 میلادی به 4/14 میلیارد نفر خواهد رسید. بنابراین ضرورت تولیدات غذایی جهت تامین نیازهای مرتبط امری اجتناب ناپذیر است.

ذرت گیاهی است گرمسیری که به دلیل ویژگی های زیاد از جمله قدرت سازگاری با شرایط اقلیمی گوناگون مورد توجه تولید کنندگان قرار گرفته به طوریکه ذرت از نظر سطح زیر کشت مکان، زراعت آن به عنوان یک گیاه پر محصول جهت تأمین کالری مورد نیاز بشر بطور مستقیم و غیر مستقیم از اهمیت ویژه ای برخوردار است تولید ذرت در جهان در سال 2002 ، 589/189/602 تن بود. حدود 17 درصد سطح زیر کشت جهانی ذرت آبیاری می شود که از این مقدار حدود 40 درصد مواد غذایی حاصل می شود.

در ایران تقریباً 70 درصد مساحت کشور را اقلیم خشک و نیمه خشک شامل می شود که متوسط بارندگی سالیانه آنها کمتر از 300 میلیمتر است.

از آنجایی که مرحله گلدهی ذرت به عنوان حساسترین مرحله رشد و نمو ذرت با گرم ترین ماه سال (تیر ماه) مطابقت دارد و معمولا نزولات آسمانی در این موقع از سال رخ نمی دهد و از طرفی حداکثر نیاز آبی محصولات رایج منطقه (پنبه، چغندر قند، گوجه) به همین زمان ارسال مربوط می شود و ظرفیت شبکه های آبیاری، زراعت را در وضعیتی قرار داده که فواصل آبیاری ذرت طولانی شده و عملکرد کاهش می یابد. ذرت در آب و هوای نیمه خشک مدیترانه ای برای نیل به عملکرد دانه بالا نیاز به آبیاری تکمیلی دارد.

خصوصیات مورفولوژی و فیزیولوژی زیادی، در مقاومت به خشکی موثر هستند که به عنوان شاخص های مورد انتخاب توصیه شده اند. برای مثال بسته شدن روزنه ها، کاهش سطح برگ، افزایش کارایی فتوسنتز، رسوب چربیها، توسعه سیستم ریشه ای، مقاومت در برابر انتشار گازها، تغییر در مقدار ترکیبات آلی، قندی و ازته، اسید آمینه پرولین، تنظیم پتانسیل اسمزی، تغییرات سرعت رشد نسبی و سرعت رشد محصول از این جمله می باشند.

با توجه به خصوصیت اصلی زراعت در مناطق با محدودیت منابع آبی و لزوم گسترش سطح زیر کشت با هدف افزایش محصولات زراعی در این مناطق و با توجه به اینکه آبیاری یکی از نیازهای مهم تولیدات کشاورزی محسوب می شود. دستیابی به ژنوتیپ های محتمل به شرایط دشوار با کارایی بالای مصرف آب ضروری به نظر می رسد.

بنابراین شناسایی مراحلی از رشد که در آنها به آب کمتری نیاز است و حذف آبیاریهای غیر ضروری و نیز تعیین مراحل حساس به قطع آب و همچنین یافتن ژنوتیپ های محتمل به تنش آبی باعث افزایش کارایی مصرف آب همراه با افزایش سطح زیر کشت و نهایتا عملکرد اقتصادی خواهد شد. مطالعات جدی پیرامون شرایط نامساعد محیطی و عکس العمل گیاهان نسبت به آنها از سال 1941 در دنیا شروع شده است.

ذرت

1- اندازه گیری میزان تنفس و فتوسنتز.

2- اندازه گیری میزان تجمع اسیدهای آمینه مانند پرولین.

3- اندازه گیری میزان آب نسبی برگها با پتانسیل آب برگها.

4- کاشت گیاهان در شرایط تنش و بدون ئتنش و انتخاب آنها بر اساس عملکرد دانه.

5- اندازه گیری سرعت باز و بسته شدن روزنه ها.

10- قطع آب و شمارش روزنه ها تا موقعی که گیاه به نقطه پژمردگی دائم برسد.

11- اندازه گیری نسبت ریشه به وزن قسمت های هوایی گیاه.

تنش خشکی و شاخص برداشت

شاخص برداشت عبارت است از نسبت عملکرد اقتصادی بر عملکرد بیولوژیک. به عبارت دیگر بیان کننده، نسبت توزیع مواد فتوسنتزی بین عملکرد اقتصادی و عملکرد بیولوژیک است.شاخص برداشت تحت تاثیر عوامل محیطی به ویژه خشکی یا کمی آبی قرار داشته و کاهش می یابد. همچنین کاهششاخص برداشت به عوامل متعدد دیگری مانند وزن نسبی ماده خشک قبل و بعد از گرده افشانی و به ظرفیت انتقال مواد ذخیره شده در ساقه و غلاف و گره ها بعد از گرده افشانی به دانه ها در مرحله پر شدن دانه ها بستگی دارد. تعدادی فرآیند و صفات، شاخص برداشت و در نتیجه عملکرد را در شرایط کمبودآب تحت تاثیر قرار می دهند. به عنوان مثال رشد سریع گیاه، اندازه برگ، مقاومت هیدرولیکی ریشه های اصلی، پوشاندن سریع خاک و کاهش تبخیر از سطح خاک را می توان اشاره کرد برگهای کوچک سبب کاهش شاخص سطح برگ شده و بدین ترتیب میزان تعرق کاهش یافته و آب بیشتری در خاک ذخیره می شود. تا به مصرف گیاه در دوره حساس رشدو در مرحله دانه بندی و پر شدن برسد. از بین، فرآیندهای فیزیولوژیکی که توسط تنش آب تحت تاثیر قرار می گیرد انتقال مواد می باشد. در تعدادی از غلات بخشی از رشد دانه توسط فتوسنتز جاری و بخشی نیز بوسیله انتقال مواد اندوخته شده در ساقه و غلاف تامین می شود. وقتی که فتو سنتز جاری در طول مدت پر شدن دانه دچار محدودیت میشود. انتقال مواد اندوخته ساقه و اندامهای دیگر به دانه بیشتر شده و نقش مهمی را در پر شدن دانه دارند. بنابراین مقادیر بالای مواد اندوخته شده در ساقه و بالا بودن ظرفیت تحرک آن مواد، پشتوانه مناسبی برای افزایش شاخص برداشت در تنش خشکی خواهد بود.

فهرست مطالب

مقدمه

ذرت

منشاء و تاریخچه ذرت

اهمیت محصول ذرت

طبقه بندی ذرت

ویژگیهای انواع ذرت

فنولوژی ذرت

جوانه زنی و سبز کردن ذرت

مرحله سبز کردن تا ظهور گل آذین نر

مرحله تشکیل گل آذین نر تا ظهور تارهای ابریشمی

مرحله تشکیل تارهای ابریشمی تا رسیدن دانه

رشد و نمو

رشد اندام های رویشی

ریشه

برگ

رشد اندام های زایشی

خاک مناسب ذرت

دمای موردن یاز

رطوبت مورد نیاز

تنشهای محیطی

خشکی و تنش خشکی

اثرات عوامل طبیعی اقلیمی بر روی نیاز آبی گیاهان

اثرات فیزیولوژیک تنش آب

تنش خشکیدر مرحله رشد رویشی گیاه ذرت

تنش خشکی و رشد زایشی ذرت

تنش خشکی و اثرات آن بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد

سایر صفات مرتبط با خشکی

محتویات نسبی آب برگ (RWC)

پایداری غشای سیتوپلاسمی

مکانیزمهای مقابله با تنش های خشکی

مقاومت به خشکی

فرار از خشکی

اجتناب از خشکی

صفات مرتبط با اجتناب از خشکی

مکانیزم های روزنه ای

افزایش بازده فتوسنتزی

کاهش مساحت برگ

وفور و محل روزنه ها

سیستمهای کارآمد ریشه

نسبت زیاد ریشه به شاخه

تحمل خشکی

مکانیزم های تحمل خشکی

اجتناب از صدمات ناشی از کاهش رشد

تحمل در مقابل گرسنگی

اجتناب در مقابل از بین رفتن پروتئین ها

چگونگی ازریابی مقاومت به خشکی

تنش خشکی و شاخص برداشت

کارایی مصرف آب